Uitkomstonderzoeken in de psychotherapie hebben aangetoond dat ' De therapeut is een belangrijk veranderingsingrediënt in de meest succesvolle therapie.' Onderzoekers hebben ook een aantal eigenschappen bij psychotherapeuten geïdentificeerd die de vooruitgang en verandering van cliënten vergemakkelijken.* In De angst voor intimiteit , Ik schetste mijn benadering van psychotherapie en beschreef persoonlijke kwaliteiten bij therapeuten die ik essentieel acht voor het vormen en onderhouden van een effectieve therapeutische relatie.

De psychotherapeutische alliantie is een unieke menselijke relatie, waarbij een toegewijde en getrainde persoon probeert hulp te bieden aan een andere persoon door hem of haar zowel op te schorten als te verlengen. Nergens in het leven wordt naar iemand geluisterd, gevoeld en ervaren met zo'n geconcentreerd delen en nadruk op elk aspect van communicatie.

In plaats van de rol van expert te spelen, zou de ideale therapeut ernaar streven een authentiek persoon te zijn, iemand bij wie cliënten zich voldoende op hun gemak voelen om open en zelfonthullend te zijn. Hij of zij zou als rolmodel voor de cliënt dienen en door zijn of haar reacties en gedrag laten zien hoestrijd tegen destructieve krachten in de persoonlijkheiden hoe je minder kunt levendefensief.

De 'ideale' therapeut zou een persoon zijn van ongewone eerlijkheid en integriteit. Dit is niet alleen een kwestie van proberen de waarheid te vertellen: de therapeut moet een aanzienlijke zelfkennis hebben ontwikkeld en een objectieve kijk op zowel negatieve als positieve eigenschappen van zijn of haar persoonlijkheid hebben erkend en geaccepteerd.

Effectieve therapeuten proberen hun cliënten niet in een bepaald theoretisch model in te passen; in plaats daarvan proberen ze ervan te leren en in feite ontwikkelen ze geleidelijk een unieke persoonlijke psychologische theorie voor elk individu. Ze zijn in staat om hun eigen belangen ondergeschikt te maken, terwijl ze hun aandacht en inspanningen richten op het begrijpen van hun cliënten. Ze zijn zeer bedreven in het helpen van mensen om weer verbinding te maken met zichzelf en met hun leven. Net als een kunstenaar is de therapeut gevoelig afgestemd op de werkelijke gevoelens, kwaliteiten en prioriteiten van elke cliënt, en is in staat deze te onderscheiden van de psychologische afweermechanismen die de persoon ervan weerhouden zijn of haar volledige potentieel als mens te bereiken. Deze clinici kunnen zien wat de persoonlijkheid van een cliënt zou kunnen zijn onder de overlay van zijn of haar afweersysteem. Met dat perspectief dagen ze elke verdediging uit die de cliënt ervan weerhoudt die persoon te worden. Tegelijkertijd zijn ze accepterend en meelevend: beide houdingen zijn cruciaal om mensen maximaal de kans te geven zich persoonlijk te ontwikkelen.

Idealiter zouden therapeuten hun bewustzijn van wat er in hen omgaat, gebruiken als aanwijzingen voor wat er in hun cliënt aan de hand is. Ze zouden de gemoedstoestand van een persoon intuïtief kunnen aanvoelen in plaats van alleen intellectueel te reageren. Een therapeut heeft bijvoorbeeld in een leerboek gelezen dat een katatonische patiënt typisch boze, explosieve gevoelens ervaart onder een onbeweeglijk of bevroren uiterlijk; terwijl een andere, meer intuïtieve therapeut die dicht bij zijn of haar eigen gevoelens staat, mogelijk de onderliggende woede van deze patiënt kan voelen. Wanneer therapeuten toegang hebben tot hun emoties, zijn ze in staat om gevoelig te reageren op de worstelingen van de individuen met wie ze werken. Het is vaak zo dat degenen die intellectueel worden verdedigd of enigszins van hun gevoelens verwijderd zijn, ongemak ervaren wanneer cliënten sterke emoties uiten. Door hun negatieve reactie of gebrek aan reactie kunnen ze onbedoeld de verdere uiting van diepe gevoelens remmen.

Effectieve therapeuten zijn zich bewust van destructieve banden of fantasie obligaties dat cliënten zich met hun ouders of partners kunnen ontwikkelen die de oprechte omgang met en adaptieve reacties van volwassenen verstoren. Ze zijn niet opdringerig in hun reacties en interpretaties terwijl ze met een cliënt de relatie tussen ervaringen uit het verleden en huidige verstoringen onderzoeken. Ze zijn zich ook bewust van de gebieden waar cliënten zich tegen zichzelf keren - waar ze handelen naar hun kritische innerlijke stemmen. Ze zijn gevoelig voor het brede scala aan verslavende patronen die cliënten vertonen en hebben de moed om deze patronen bloot te leggen en te doorbreken.

In belangrijke zin kan de therapeut worden geconceptualiseerd als een 'overgangsobject' in die zin dat hij of zij de cliënt een authentieke relatie biedt tijdens de overgang van afhankelijk zijn van zelfvoedende processen naar het zoeken en vinden van bevrediging in echte relaties in de buitenwereld het kantoor. Als zodanig moeten therapeuten menselijk blijven (geïnteresseerd, warm, zorgzaam en empathisch zijn, evenals direct en verantwoordelijk) om de cliënt tijdelijk 'vast te houden' of te ondersteunen terwijl hij of zij zich verwijdert van bronnen van fantasie en zelfbevrediging naar echte relaties .

Om dit soort ondersteuning op deze kritieke momenten te kunnen bieden, moeten therapeuten zich zowel professioneel als persoonlijk ontwikkelen om vrij te komen van projecties en tegenoverdrachtsreacties die destructief zijn voor het therapeutische proces. Het is belangrijk dat ze zelf een dynamische individuele therapie-ervaring ondergaan, waaronder een soort diepte-psychotherapie of gevoelstherapie om zich te emanciperen van dergelijke projecties.

Over het algemeen hebben succesvolle therapeuten een optimistische kijk en een sterk geloof in de mogelijkheid van persoonlijke groei en verandering, maar ze onderschatten de kracht van het afweersysteem niet en zijn gevoelig voor de angst van mensen voor verandering, vooral op cruciale punten in de therapeutisch proces. Ten slotte, omdat therapeuten zich bewust zijn van de inherente destructiviteit van verdedigingen en hun projecties in de grotere samenleving, onthouden ze zich ervan om sociale conformiteit te verkiezen boven de persoonlijke belangen en individualiteit van hun cliënten.

* Blow, Sprenkle en Davis, (2007).