Een fragment uit het nieuwe boek van Dr. Daniel Siegel Mindsight: de nieuwe wetenschap van persoonlijke transformatie .

HANDMODEL VAN DE HERSENEN

Als je je duim in het midden van je handpalm legt en dan je vingers over de bovenkant krult, heb je een behoorlijk handig model van de hersenen. (Mijn kinderen kunnen die woordspeling ook niet uitstaan.) Het gezicht van de persoon bevindt zich voor de knokkels, de achterkant van het hoofd naar de rug van je hand. Je pols vertegenwoordigt het ruggenmerg, dat oprijst uit je ruggengraat, waarop de hersenen zitten. Als je je vingers opheft en je duim opheft, zie je de binnenste hersenstam in je handpalm. Plaats je duim weer naar beneden en je ziet ongeveer de locatie van het limbische gebied (idealiter zouden we twee duimen hebben, links en rechts, om dit een symmetrisch model te maken). Krul nu je vingers terug over de bovenkant en je cortex is op zijn plaats.

Deze drie regio's - de hersenstam, het limbische gebied en de cortex - vormen het zogenaamde 'drie-enige' brein, dat zich in de loop van de evolutie in lagen heeft ontwikkeld. Het integreren van de hersenen houdt op zijn minst in dat de activiteit van deze drie regio's wordt gekoppeld. Omdat ze van onder naar boven zijn verdeeld - van het binnenste en onderste hersenstamgebied, naar het limbische gebied, naar de buitenste en hogere cortex - zouden we dit 'verticale integratie' kunnen noemen. De hersenen zijn ook verdeeld in twee helften, links en rechts, dus neurale integratie moet ook het koppelen van de functies van de twee hersenhelften omvatten. Dit zou 'horizontale' of 'bilaterale integratie' kunnen worden genoemd. (In hoofdstuk 6 bespreek ik bilateraliteit.) Als je de functies van de belangrijkste hersengebieden kent, kun je je aandacht zo richten dat ze de gewenste onderlinge samenhang creëren. Dus sta me toe je een kort overzicht te geven van de lagen van het drie-enige brein.

HET HERSENSTEEM

Honderden miljoenen jaren geleden vormde de hersenstam wat sommigen het 'reptielenbrein' noemen. De hersenstam ontvangt input van het lichaam en stuurt input weer naar beneden om basisprocessen zoals het functioneren van ons hart en onze longen te reguleren. Naast het beheersen van de energieniveaus van het lichaam door middel van het reguleren van de hartslag en ademhaling, vormt de hersenstam ook de energieniveaus van de hersengebieden erboven, de limbische en corticale regio's. De hersenstam regelt direct onze staat van opwinding en bepaalt bijvoorbeeld of we hongerig of verzadigd zijn, gedreven door seksueel verlangen of ontspannen met seksuele bevrediging, wakker of in slaap.

Clusters van neuronen in de hersenstam spelen ook een rol wanneer bepaalde omstandigheden een snelle mobilisatie van energieverdeling door het lichaam en de hersenen lijken te vereisen. Deze zogenaamde fightflight-freeze reeks reacties is verantwoordelijk voor onze overleving in tijden van gevaar. Door samen te werken met de evaluatieve processen van zowel de limbische als de hogere corticale regio's, bepaalt de hersenstam of we reageren op bedreigingen, hetzij door onze energie te mobiliseren voor de strijd of om te vluchten, of door te bevriezen in hulpeloosheid, in te storten in het aangezicht van een overweldigende situatie. Maar welke van deze reacties ook wordt gekozen, wanneer we ons in de overlevingsmodus bevinden, maakt onze reactiviteit het een hele uitdaging, zo niet ronduit onmogelijk, om open en ontvankelijk te zijn voor anderen. Dus een deel van het proces van het ontwikkelen van het gezichtsvermogen omvat het verminderen van reactiviteit wanneer dat niet echt nodig is, zoals je later zult zien.

De hersenstam is ook een fundamenteel onderdeel van wat 'motivationeel' wordt genoemd
systemen' die ons helpen te voldoen aan onze basisbehoeften aan voedsel, onderdak, voortplanting en veiligheid. Als je een diepe 'drang' voelt om je op een bepaalde manier te gedragen, is de kans groot dat je hersenstam nauw samenwerkt met het volgende hogere gebied, het limbische gebied, om je tot handelen aan te zetten.

DE LIMBISCHE REGIO'S

Het limbische gebied ligt diep in de hersenen, ongeveer waar je duim zich op het handmodel bevindt. Het evolueerde toen kleine zoogdieren ongeveer tweehonderd miljoen jaar geleden voor het eerst verschenen. Dit 'oude zoogdierbrein' werkt nauw samen met de hersenstam en het eigen lichaam om niet alleen onze basisdrijfveren maar ook onze emoties te creëren. Deze gevoelstoestanden zijn gevuld met een gevoel van betekenis omdat de limbische regio's onze huidige situatie evalueren. 'Is dit goed of is dit slecht?' is de meest fundamentele vraag die het limbisch gebied beantwoordt. We gaan naar het goede en trekken ons terug van het slechte. Op deze manier helpen de limbische gebieden de 'e-moties' te creëren die 'beweging oproepen', die ons motiveren om te handelen in reactie op de betekenis die we toekennen aan wat er op dat moment met ons gebeurt.

Het limbische gebied is ook cruciaal voor hoe we relaties aangaan en emotioneel aan elkaar gehecht raken. Als je ooit vissen, kikkers of hagedissen hebt grootgebracht, weet je dat deze niet-zoogdierachtige wezens geen gehechtheid aan jou hebben - en aan elkaar. Ratten, katten en honden daarentegen zijn uitgerust met een limbisch gebied bij zoogdieren.Bijlageis precies wat zij - en wij - doen. We zijn vastbesloten om met elkaar in contact te komen dankzij ons zoogdiererfgoed.

Het limbische gebied speelt een belangrijke regulerende rol via de hypothalamus, een meester-endocriene controlecentrum. Via de hypofyse stuurt en ontvangt de hypothalamus hormonen door het hele lichaam, vooral onze geslachtsorganen en de schildklier en bijnieren. Als we bijvoorbeeld gestrest zijn, scheiden we een hormoon af dat de bijnieren stimuleert om cortisol af te geven, dat energie mobiliseert door ons hele metabolisme op scherp te zetten om de uitdaging aan te gaan. Deze reactie is zeer adaptief in het licht van stress op de korte termijn, maar kan op de lange termijn een probleem worden. Als we worden geconfronteerd met een overweldigende situatie waarin we niet adequaat kunnen omgaan, kunnen de cortisolspiegels chronisch verhoogd worden. Vooral traumatische ervaringen kunnen de limbische reactiviteit gevoelig maken, zodat zelfs kleine stress cortisol kan doen pieken, waardoor het dagelijks leven uitdagender wordt voor de getraumatiseerde persoon. Deze hoge cortisolspiegels kunnen ook giftig zijn voor de groeiende hersenen en interfereren met de juiste groei en functie van neuraal weefsel. Het vinden van een manier om overmatig reactief limbisch schieten te kalmeren, is cruciaal om emoties weer in evenwicht te brengen en de schadelijke effecten van chronische stress te verminderen. Zoals we zullen zien, kan mindsight ons helpen de hogere delen van de hersenen te rekruteren om een ​​'corticale opheffing' van deze limbische reactiviteiten te creëren.

Het limbisch gebied helpt ons ook om verschillende vormen van geheugen te creëren - van feiten, van specifieke ervaringen, van de emoties die kleur en textuur gaven aan die ervaringen. Aan weerszijden van de centrale hypothalamus en hypofyse zijn in dit opzicht twee specifieke clusters van neuronen intensief bestudeerd: de amygdala en de hippocampus. Vooral de amandelvormige amygdala is belangrijk gebleken bij de angstreactie. (Hoewel sommige schrijvers alle emoties toeschrijven aan de amygdala, suggereert recenter onderzoek dat onze algemene gevoelens eigenlijk afkomstig zijn uit meer wijd verspreide gebieden van de limbische zone, de hersenstam en het eigenlijke lichaam, en ook verweven zijn met ons corticale functioneren.)

De amygdala kan een onmiddellijke overlevingsreactie oproepen. Op een keer, toen mijn zoon en ik aan het wandelen waren in de High Sierra, bracht een plotselinge schok van angst me tot stilstand en ik schreeuwde naar hem: 'Stop!' Pas nadat ik had geschreeuwd, realiseerde ik me waarom - mijn constant oplettende amygdala had een visuele waarneming gegrepen, onder mijn bewustzijn, van een opgerold object op ons pad. Gelukkig stopte mijn zoon (hij was nog geen resistente tiener) en kon toen om de klaar voor actie stappende jonge ratelslang stappen die het pad met ons deelde. Hier zien we dat emotionele toestanden gecreëerd kunnen worden zonder bewustzijn, en we kunnen ernaar handelen zonder bewustzijn. Dit kan ons leven redden, of het kan ertoe leiden dat we dingen doen waar we later grote spijt van krijgen. Om ons bewust te worden van de gevoelens in ons - om er bewust naar te luisteren en ze te begrijpen - moeten we deze subcortisch gecreëerde emotionele toestanden koppelen aan onze cortex.

Eindelijk komen we bij de hippocampus, een zeepaardvormige cluster van neuronen die functioneert als een meesterlijke 'puzzelstuk-assembler', die ver van elkaar gescheiden hersengebieden met elkaar verbindt - van onze perceptuele regio's tot onze opslagplaats voor feiten tot onze taalcentra . Deze integratie van neurale vuurpatronen zet onze moment-tot-moment-ervaringen om in herinneringen. Ik kan het slangenverhaal aan je vertellen omdat mijn hippocampus de verschillende aspecten van die ervaring - sensaties in mijn lichaam, emoties, gedachten, feiten, reflecties - verbond tot een doorleefde reeks herinneringen.

De hippocampus ontwikkelt zich geleidelijk tijdens onze vroege jaren en blijft ons hele leven nieuwe verbindingen en zelfs nieuwe neuronen ontwikkelen. Naarmate we ouder worden, verweeft de hippocampus de basisvormen van emotionele en perceptuele herinneringen tot feitelijke en autobiografische herinneringen, waarmee de basis wordt gelegd voor mijn vermogen om je te vertellen over die lang geleden ontmoeting met een slang in de Sierras. Dit unieke menselijke vermogen om verhalen te vertellen hangt echter ook af van de ontwikkeling van het hoogste deel van de hersenen, de cortex.

DE CORTEX

De buitenste laag, of 'schors', van de hersenen is de cortex. Het wordt soms het 'nieuwe zoogdierbrein' of neocortex genoemd omdat het enorm uitbreidde met het verschijnen van primaten - en vooral met het verschijnen van mensen. De cortex creëert meer ingewikkelde vuurpatronen die de driedimensionale wereld vertegenwoordigen buiten de lichaamsfuncties en overlevingsreacties die worden gemedieerd door de lagere, subcorticale gebieden. Bij mensen stelt het meer uitgebreide frontale deel van de cortex ons in staat om ideeën en concepten te hebben en om de mindsight-kaarten te ontwikkelen die ons inzicht geven in de innerlijke wereld. De frontale cortex maakt eigenlijk neurale schietpatronen die zijn eigen representaties vertegenwoordigen. Met andere woorden, het stelt ons in staat om na te denken over denken. Het goede nieuws is dat dit ons mensen nieuwe capaciteiten geeft om te denken - om ons voor te stellen, om feiten en ervaringen opnieuw te combineren, om te creëren. De last is dat deze nieuwe capaciteiten ons soms te veel laten nadenken. Voor zover we weten, vertegenwoordigt geen enkele andere soort zijn eigen neurale representaties - waarschijnlijk een van de redenen waarom we onszelf soms 'neurotisch' noemen.

De cortex is gevouwen in ingewikkelde heuvels en valleien, die hersenwetenschappers hebben verdeeld in regio's die ze lobben noemen. Op uw handmodel strekt de rug- of posterieure cortex zich uit van uw tweede knokkel (gerekend vanaf de vingertoppen) tot de rug van uw hand, en omvat de occipitale, pariëtale en temporale lobben. De achterste cortex is de meester-kaartmaker van onze fysieke ervaring, genereert onze waarnemingen van de buitenwereld - via de vijf zintuigen - en houdt ook de locatie en beweging van ons fysieke lichaam bij door middel van aanraking en bewegingswaarneming. Als je een gereedschap hebt leren gebruiken - of het nu een hamer, een honkbalknuppel of zelfs een auto was - herinner je je misschien het magische moment waarop je aanvankelijke onhandigheid wegviel. De verbazingwekkend adaptieve perceptuele functies van de achterkant van de cortex hebben dat object in je lichaamskaarten ingebed, zodat het neuraal wordt ervaren als een verlengstuk van je lichaam. Dit is hoe we snel op een snelweg kunnen rijden of een auto in een krappe ruimte kunnen parkeren, een scalpel nauwkeurig kunnen gebruiken of een slaggemiddelde van .300 kunnen behalen.

Als je opnieuw naar je handmodel kijkt, strekt de voorkant van de cortex, of frontale kwab, zich uit van je vingertoppen tot de tweede knokkel.

Deze regio is geëvolueerd tijdens onze primatengeschiedenis en is het meest ontwikkeld in onze menselijke soort. Als we van achteren naar voren gaan, komen we eerst een 'motorstrip' tegen die onze willekeurige spieren aanstuurt. Verschillende groepen neuronen besturen onze benen, armen, handen, vingers en gezichtsspieren. Deze neurale groepen strekken zich uit naar het ruggenmerg, waar ze elkaar kruisen, zodat we onze rechterspieren aan het werk zetten door ons linker motorgebied te activeren. (Dezelfde cross-over geldt voor onze tastzin, die verder terug in de hersenen wordt weergegeven, in een zone van de pariëtale kwab die de 'somatosensorische strook' wordt genoemd.) Terugkomend op het frontale gebied en een beetje meer naar voren bewegend, gaan we vind een gebied dat de 'premotorische' strip wordt genoemd, waarmee we onze motorische acties kunnen plannen. Je kunt zien dat dit deel van de frontale kwab nog steeds diep verbonden is met de fysieke wereld, waardoor we kunnen communiceren met onze externe omgeving.

DE PREFRONTAL CORTEX

Naarmate we hoger en meer naar voren in de hersenen gaan, komen we uiteindelijk bij het gebied van je eerste knokkels tot je vingertoppen op het handmodel. Hier, net achter het voorhoofd, bevindt zich de prefrontale cortex, die alleen bij mensen in deze mate is geëvolueerd. We zijn nu verder gegaan dan de neurale zorgen voor de fysieke wereld en de beweging van het lichaam en naar een ander rijk van neuraal geconstrueerde realiteit. Naast de lichamelijke en overlevingsbelangen van de hersenstam, voorbij de evaluatieve en emotionele limbische functies, zelfs voorbij de perceptuele processen van de achterste cortex en de motorische functies van het achterste deel van de frontale kwab, komen we op de meer abstracte en symbolische vormen van informatiestroom die ons als soort lijkt te onderscheiden. In dit prefrontale rijk creëren we representaties van concepten zoals tijd, een zelfgevoel en morele oordelen. Het is hier ook dat we onze mindsight-kaarten maken.

Kijk nog eens naar je handmodel. De buitenste twee vingertoppen vertegenwoordigen de prefrontale cortex aan de zijkant, die deelneemt aan het genereren van de bewuste focus van aandacht. Als je iets 'vooraan in je hoofd' zet, koppel je activiteit in deze regio aan activiteit uit andere hersengebieden, zoals de voortdurende visuele waarnemingen vanuit de achterhoofdskwab. (Zelfs wanneer we een beeld uit het geheugen genereren, activeren we een soortgelijk deel van die achterhoofdskwab.) Toen mijn amygdala de ratelslang waarnam zonder dat ik me er bewust van was, vond die perceptuele 'snelkoppeling' waarschijnlijk plaats zonder mijn prefrontale betrokkenheid aan de zijkant. Pas later, nadat ik had geschreeuwd dat mijn zoon moest stoppen en mijn hart voelde bonzen, raakte mijn zij prefrontale regio erbij betrokken en kon ik er bewust achter komen dat ik bang was voor een slang.

Concentreer u nu op de middelste twee vingernagelgebieden. We zijn aangekomen bij het middelste prefrontale gebied dat zo zwaar beschadigd was door Barbara's ongeval. Zoals ik eerder in dit hoofdstuk heb beschreven, heeft dit gebied belangrijke regulerende functies die variëren van het vormgeven van lichamelijke processen – via het toezicht houden op hersenstamactiviteit – tot het ons in staat stellen te pauzeren voordat we handelen, inzicht en empathie hebben en morele oordelen vellen.

Wat maakt deze middelste prefrontale regio zo cruciaal voor het uitvoeren van deze essentiële functies van een gezond leven? Als je je vingers optilt en weer neerlegt, krijg je een idee van de anatomische uniekheid van deze regio: het verbindt alles. Merk op hoe je twee middelste vingertoppen op de limbische duim rusten en de hersenstam-palm raken, en ook direct verbonden zijn met de cortex-vingers. Dus het middelste prefrontale gebied is letterlijk één synaps verwijderd van neuronen in de cortex, het limbische gebied en de hersenstam. En, zoals ik later zal bespreken, heeft het zelfs functionele paden die ons verbinden met de sociale wereld van andere hersenen.

Het middelste prefrontale gebied creëert verbindingen tussen de volgende wijd gescheiden en gedifferentieerde neurale gebieden: de cortex, limbische gebieden en hersenstam in de schedel, en het intern verdeelde zenuwstelsel van het eigenlijke lichaam. Het koppelt ook signalen uit al die gebieden aan de signalen die we in onze sociale wereld uitzenden en ontvangen. Omdat de prefrontale cortex helpt bij het coördineren en balanceren van de vuurpatronen van deze vele regio's, is het diepgaand integratief. In het volgende hoofdstuk zullen we onderzoeken wat er gebeurt als dit integratieve gebied offline gaat. Hef je vingers op en je hebt een beeld van hoe we 'onze deksels opdraaien' en de 'lage weg' inslaan in onze interacties met anderen.

– Daniel J. Siegel, M.D. Mindsight: de nieuwe wetenschap van persoonlijke transformatie 2010, New York, NY: Bantam Books

Bekijk een exclusieve PsychAlive-video met Dr. Daniel Siegel die mindsight bespreekt:

Bekijk meer video's van Dan Siegel opVideocentrum van PsychAlive